ต้นปี พ.ศ.2562 เกิดเหตุนิสิตนักศึกษามหาวิทยาลัยไทยฆ่าตัวตายต่อเนื่องนับสิบกรณี ปัญหาทั้งหมดถูกโยงเข้า โรคซึมเศร้า  ต้องยอมรับว่าไม่ใช่แค่เรื่องการเรียนที่วัยรุ่นไทยเครียดเพียงอย่างเดียว เพราะการแบกรับความรู้สึกมากมาย ทั้งความคาดหวังจากครอบครัว และจากปัญหาคนรอบข้าง

แค่เครียดหรือซึมเศร้า

WHO เคยนำเสนอข้อมูลไว้ในรายงาน ‘Depression and Other Common Mental Disorders: Global Health Estimates’ ว่า ในปี พ.ศ.2560 ทั้งโลกมีผู้ป่วยซึมเศร้าราว 322 ล้านคน เฉพาะประเทศไทยน่าจะมีประมาณ 2.9 ล้านคน หรือประมาณ 4.4% ของประชากรไทยท้ังประเทศ

ข้อมูลจากกรมสุขภาพจิต ปี 2562 พบว่า ทุก 1 ชั่วโมงจะมีคนพยายามฆ่าตัวตาย 6 ราย โดยมีกลุ่มเด็กเยาวชนที่ฆ่าตัวตายสำเร็จถึงปีละ 300 ราย และยังพบแนวโน้มการเข้ารับคำปรึกษาสายด่วนสุขภาพจิตเพิ่มขึ้น สิ่งที่น่าสนใจจากกระแสบนโลกออนไลน์พบว่า สาเหตุที่ทำวัยรุ่นเครียด อันดับ 1 มาจากปัญหาความสัมพันธ์โดยเฉพาะครอบครัว ตามด้วยเรื่องหน้าที่การงาน การถูกกลั่นแกล้ง และความรุนแรง ซึ่งช่วงเวลาที่วัยรุ่นโพสต์ข้อความอยากฆ่าตัวตายมากที่สุดในสื่อทวิตเตอร์คือ วันอังคาร 4 ทุ่ม และวันศุกร์ 1 ทุ่ม หากช้อนความรู้สึกได้ทันจะสามารถลดความเสี่ยงจากการคิดสั้นได้ถึง 50%  

ไม่ใช่แค่สารในสมองที่ทำให้ซึมเศร้า

มีข้อมูลมากมายที่บอกว่า สาเหตุของโรคซึมเศร้าเกิดจากสารเคมีในสมอง หรือเป็นเรื่องงทางกรรมพันธุ์ นพ.ประเวช ตันติพิวัฒนสกุล จิตแพทย์ผู้เช่ียวชาญ และอดีตผู้ทรงคุณวุฒิจากกรมสุขภาพจิต สะท้อนว่า ยังมีอีก 5 ปัจจัยภายนอกท่ีทำให้เกิดโรคซึมเศร้าได้

1.ความสัมพันธ์ห่างไกลกันมากขึ้น วิถีชีวิตของความเป็นเมือง บ้านเดียวกันต่างมีหน้าจอของตัวเองทำให้เกิดความรู้สึกเหงา ซึ่งความเหงาเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดโรคซึมเศร้า ขณะที่โรคซึมเศร้าก็ทำให้เกิดอาหารเหงาเช่นเดียวกัน

2. ค่านิยมการทำงานที่เปลี่ยนไป ทำให้ความรู้สึกภูมิใจในตัวเองลดลง กรณีเด็กและเยาวชนมีความรู้สึกว่าคุณค่าใตัวเองหายไป คนจบปริญญาโทจำนวนมากที่ไม่พร้อมทำงานพร้อมกับความรู้สึกไม่ภูมิใจในตัวเอง รวมถึงการเปรียบเทียบกับคนอื่นในสื่อโซเชียลก็ทำให้ภูมิใจในตัวเองน้อยลงเช่นกัน

3 .วิถีชีวิตห่างไกลจากธรรมชาติ การกิน การนอน การออกกำลังกายเปลี่ยนไปจากเดิม ส่งผลต่อระบบชีวภาพของร่างกาย มีงานวิจัยพบว่าจุลินทรีย์ในลำไส้สัมพันธ์กับโรคซึมเศร้า การกินยาปฏิชีวนะต้านเชื้อจุลินทรีย์บ่อยๆ จะส่งผลอย่างมาก

4. ขาด Mindset ในการจัดการปัญหา ไม่ถูกฝึกทักษะทางความคิดและแก้ปัญหาเชิงรุก เช่นการฝึกคิดแง่บวกบ่อยๆ

5 .การมีปมค้างในใจ ซึ่งเป็นสิ่งที่ลึกซึ่งที่สุด

เครื่องมือเยียวยาวัยรุ่น

รายงานจับตาทิศทางสุขภาพคนไทยปี 2563 ของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพเผยว่า ทวิตเตอร์เป็นเครื่องมือสำหรับการระบายเรื่องต่างๆ ของกลุ่มวัยรุ่นได้ดีที่สุด เนื่องจากทวิตเตอร์เป็นเครื่องมือที่เข้าถึงเด็กและเยาวชน เพราะสามารถระบายความรู้สึกด้วยข้อความสั้นๆ  จึงทำให้เกิด #โรคซึมเศร้า ขึ้นเพื่อร่วมแก้ปัญหาและคลายข้อสงสัยเกี่ยวกับโรคซึมเศร้านี้ แต่ในทางกลับกันคำปรึกษาต่างๆ ก็มาจากผู้ที่ไม่มีความเชี่ยวชาญ สสส.แนะนำว่าทางที่ดีที่สุดคือการปรึกษากับแพทย์